Большой тушканчик
Большой тушканчик (Allactaga major) — это грызун из семейства тушканчиковых. Места обитания большого тушканчика отличаются разнообразием: он может жить в степях, вдоль дорог, оврагов, опушек сосновых лесов, полупустынях. Отличается длинными задними ногами (45% длины тела), которые помогают ему прыгать до 3 метров в случаях опасности, а скорость бега может достигать 50-60 км/ч. Тело длиной 18,7-23 см, хвост 25-30,5 см, вес 260-415 г. Окраска варьируется от темно-коричневого до светло-серого, брюшко белое.
Большой тушканчик активен ночью. Он выходит на поверхность через 40-45 минут после заката и прячется за 0,5-1,5 часа до рассвета. Он всеядный грызун – поедает луковицы тюльпанов, стебли, корни растений, а также насекомых. Пик активности приходится на середину ночи. С конца сентября по апрель тушканчик впадает в зимнюю спячку.
Редко контактируя с сородичами вне сезона размножения, предпочитает одиночный образ жизни. Размножаются они с марта по август. Беременность длится около 25 дней. В одном выводке бывает от 1 до 8 детенышей, чаще всего 3-5. Самки, пережившие зиму, могут иметь два выводка в год. Половой зрелости тушканчики достигают в возрасте 9-11 месяцев после зимовки.
Үлкен қосаяқ (Allactaga major) — бұл қосаяқтылар тұқымдасының кеміргіші. Үлкен қосаяқтың тіршілік ету ортасы алуан түрлі: ол далада, жол бойында, сайларда, қарағайлы ормандардың шеттерінде, жартылай шөлдерде өмір сүре алады. Ол қауіп төнген жағдайда 3 метрге дейін секіруге көмектесетін ұзын артқы аяқтарымен (дене ұзындығының 45%) ерекшеленеді, ал жүгіру жылдамдығы 50-60 км/сағ жетуі мүмкін. Дене ұзындығы 18,7-23 см, құйрығы 25-30,5 см, салмағы 260-415 г. Түсі қара қоңырдан ашық сұрға дейін өзгереді, іші ақ.
Үлкен қосаяқ түнде белсенді. Ол күн батқаннан кейін 40-45 минуттан кейін бетіне шығады және таң атқанға дейін 0,5-1,5 сағат бұрын жасырылады. Бұл барлық қоректі кеміргіш – қызғалдақ бадандарын, сабақтарын, өсімдіктердің тамырларын, сондай-ақ жәндіктерді жейді. Белсенділіктің шыңы түн ортасында болады. Қыркүйектің аяғынан сәуірге дейін қосаяқ қысқы ұйқыға кетеді.
Көбею маусымынан тыс туыстарымен сирек байланысады, жалғыз өмір салтын ұнатады. Олар наурыздан тамызға дейін көбейеді. Жүктілік шамамен 25 күнге созылады. Бір ұя балапанда 1-ден 8-ге дейін төлдер болады, көбінесе 3-5 дейін. Қыста аман қалған аналықтарда жылына екі балапан болуы мүмкін. Қосаяқ қыстағаннан кейін 9-11 айда жыныстық жетілуге жетеді.
Видео:
-
https://www.youtube.com/watch?v=TSplOrncnpg – тушканчик вблизи
-
https://www.youtube.com/watch?v=RPZnOhyu1WM – большой тушканчик снятый на фотоловушку
-
https://www.youtube.com/watch?v=5jx_-19Anis – из Мордовского краевеческого музея про большого тушканчика
Подготовлено специалистами ЭкоМузея в рамках акции “Супергерои природы: Миссия сохранения биоразнообразия” по заказу ГУ «Управление природных ресурсов и регулирования природопользования Карагандинской области